τσάτνεϊ ντομάτας – πικάντικη απογείωση στο μπάρμπεκιου

Τα ρέλις (relish) ή τσάτνεϊ (chutney) στην ινδική εκδοχή, αποτελούσαν ιστορικά μια προσπάθεια διατήρησης των λαχανικών κατά την διάρκεια του χειμώνα ώστε να μπορούν να συμβάλλουν σε μια ισορροπημένη διατροφή. Αν και η πυκνότητά τους προσομοιάζει αυτή της μαρμελάδας, τα υλικά δεν πολτοποιούνται, αλλά απλώς ψιλοκόβονται ώστε να τα νιώθεις καθώς τα τρως. Κοινό χαρακτηριστικό τους η γλυκόξινη γεύση. Που όμως, ποτέ δεν πρέπει να υπερκαλύπτει την γεύση του κύριου υλικού, που στην περίπτωσή μας είναι η ντομάτα εξ ου και τσάτνεϊ ντομάτας η συνταγή.

Μπορεί κανείς να παίξει – ανάλογα με τα γούστα του – στο πόσο «καυτερό» θα βγει το αποτέλεσμα, μια και στην πλειονότητά τους τα τσάτνεϊ περιέχουν διάφορα πικάντικα μπαχαρικά και πιπέρια.

Κατακτώντας τη Δύση

Τα τσάτνεϊ είναι συνυφασμένα στο μυαλό μας (και δικαίως) με την βρετανική γαστριμαργική κουλτούρα. Από τον 17ο αιώνα τα τσάτνεϊ έφταναν απ’ την Ινδία στη Μεγ. Βρετανία αποτελώντας πανάκριβα προϊόντα πολυτελείας. Η παράδοσή τους σιγά-σιγά διαδόθηκε σε όλη την βρετανική αυτοκρατορία και κυρίως στην Καραϊβική και στον Αμερικάνικο νότο, όπου έγιναν αναπόσπαστο μέρος της τοπικής κουζίνας.

Από τον 19ο αιώνα μάλιστα, συμπλήρωναν το «κολατσιό του γεωργού» (Ploughman’s lunch), που περιείχε ψωμί, τυρί, πίκλες, τσάτνεϊ και φρούτο. Οι γυναίκες των γεωργών ετοίμαζαν για τους άντρες τους όλα τα καλούδια σε ένα καλάθι ώστε να μπορούν να το πάρουν στους αγρούς, μια και όλα τα υλικά κρατούσαν καλά τους χειμώνες που οι γεωργοί όργωναν.

Πάντως, ο όρος «Ploughman’s lunch» καθιερώθηκε στη δεκαετία του ’60 από μια καμπάνια μάρκετινγκ. Έτσι δημιουργήθηκε ένα απ’ τα πιο κλασικά πιάτα σε όλα τα βρετανικά pubs, με ψωμί, τυριά, κρεμμύδια πίκλες και συχνά αλλαντικά, με τα τσάτνεϊ να δίνουν μια πικάντικη πινελιά που βοηθά στην κατανάλωση της μπύρας.

Παρότι στην Ελλάδα τα θεωρούμε λίγο «εξωτικά», η σταδιακή κυριαρχία των ψητών κρεάτων στη διατροφή μας αποτελεί κατ’ εμένα μια τέλεια ευκαιρία να ασπαστούμε την συνήθεια της συνοδείας στεγνών κυρίως πιάτων κρεατικών με ένα τσάτνεϊ. Εννοείται ότι το ταίριασμα με αλλαντικά και κίτρινα τυριά παραμένει μια κλασική εναλλακτική, που αναβαθμίζει και στρογγυλεύει την γευστική εμπειρία στην αρχή ή στο τέλος ενός γεύματος, ή απλώς σαν μεζές.

Την συγκεκριμένη συνταγή για τσάτνεϊ ντομάτας, την έφτιαξε η Fyllosophie πριν 2 εβδομάδες και πραγματικά έκλεψε την παράσταση σε ένα μπάρμπεκιου πάρτι με όλη την παρέα του pandespani, συνοδεύοντας σουβλάκια και μπιφτέκια με την ελαφρά πικάντικη (όχι καυτερή) γλυκιά γεύση της. Οπότε σας την συνιστώ ανεπιφύλακτα αντί να πάρετε τσάτνεϊ του εμπορίου ή – φευ – να χρησιμοποιήσετε κέτσαπ ή έτοιμη μπάρμπεκιου σος… είναι άλλωστε τόσο απλή!

Τσάτνεϊ ντομάτας

Προετοιμασία: Μισή ώρα μαγείρεμα και περίπου 45 λεπτά συνολικά για να κόψετε και να ετοιμάσετε τα υλικά. Ιδανικά κάντε διπλάσια ποσότητα και βάλτε το τσάτνεϊ ντομάτας, μόλις κρυώσει, σε κλειστό βάζο στο ψυγείο. Έτσι διατηρείται για αρκετό καιρό και στο μεταξύ, θα είναι έτοιμο να συνοδεύσει ένα γεύμα. Εύκολη συνταγή.

Υλικά (για 4-6 άτομα)
800 γρ. αποφλοιωμένες και ψιλοκομμένες ντομάτες
1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο
1 σκελίδα σκόρδο λειωμένη
1 πιπεριά (τσίλι) καυτερή ψιλοκομμένη (κόκκινη ή πράσινη)
200 ml ξίδι από κόκκινο κρασί
200 γρ. ζάχαρη
30 γρ. κάπαρη πλυμένη
30 γρ. αγγουράκι τουρσί ψιλοκομμένο
3-4 κλωνάρια φρέσκο κόλιαντρο ψιλοκομμένο
2 κ.σ. ελαιόλαδο
αλάτι, πιπέρι φρεσκοτριμμένο

Ετοιμάζετε το τσάτνεϊ ντομάτας: Σε μεγάλο βαθύ τηγάνι και μέτρια φωτιά, ζεσταίνετε το ελαιόλαδο και προσθέτετε το κρεμμύδι, το σκόρδο και την καυτερή πιπεριά.

Ανακατεύετε μέχρι να μαραθούν για 4-5 λεπτά.

Προσθέτετε τις ντομάτες και ανακατεύετε καλά να αναμιχθούν.

Ρίχνετε το ξίδι και τη ζάχαρη και αφήνετε το μείγμα να σιγοβράσει για περίπου μισή ώρα, μέχρι να φύγουν όλα τα υγρά.

Προσθέτετε αλάτι και πιπέρι.

Το τσάτνεϊ θα πρέπει σ’ αυτό το σημείο να έχει την πυκνότητα της μαρμελάδας.

Προσθέτετε την κάπαρη, το αγγουράκι και ψιλοκομμένο φρέσκο κόλιαντρο.

Το αφήνετε να κρυώσει και το βάζετε στο ψυγείο μέχρι να έρθει η ευλογημένη ώρα να το σερβίρετε.

Σερβίρισμα: Το τσάτνεϊ ντομάτας ταιριάζει ως συνοδευτικό σε τυριά και αλλαντικά αλλά συδυάζεται εξαιρετικά και με ψητά κρεατικά και πουλερικά. Ιδανική συνοδεία για μπάρμπεκιου και μπέργκερς.